تصویر خیابان‌ها و پارک‌های شهر طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که مصرف سیگار میان زنان و دختران به طرز نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. دسترسی آسان، قیمت مناسب، فروش نخی در دکه‌ها و حتی بسته‌بندی‌های جذاب پاکت‌ها، عواملی هستند که نوجوانان را به سمت مصرف دخانیات سوق داده‌اند.

آمار رسمی وزارت بهداشت:

• در گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال، مصرف سیگار دختران طی ۱۰ سال گذشته ۱۳۰ درصد افزایش یافته است.

• شیوع مصرف سیگار و قلیان در این گروه سنی به ترتیب ۳.۴ و ۵.۸ درصد گزارش شده است.

• بیش از ۶۰ درصد نوجوانان در معرض دود دست دوم قرار دارند.

به گفته دکتر سعید صفاتیان، پژوهشگر حوزه اعتیاد، افزایش مصرف دخانیات در میان زنان «هم آسیب اجتماعی است و هم بخشی از تغییرات فرهنگی جامعه». او تأکید می‌کند که پایین آمدن سن شروع مصرف، به‌ویژه در دختران نوجوان، یک هشدار جدی است: «امروز در پارک‌های تهران مشاهده می‌کنیم که حتی دانش‌آموزان دبیرستانی سیگار می‌کشند؛ موضوعی که تا چند سال قبل تنها در محیط‌های دانشگاهی دیده می‌شد.»

کارشناسان سه عامل لذت‌طلبی، کنجکاوی و تأثیر الگوهای محیطی را مهم‌ترین دلایل گرایش نوجوانان به دخانیات می‌دانند. الگوبرداری از والدین سیگاری یا تأثیرپذیری از فضای مجازی نیز در این روند نقش پررنگی دارد.

از سوی دیگر، صنایع دخانی با تولید محصولاتی نظیر ویپ و سیگار الکترونیک مدعی کاهش آسیب هستند، اما متخصصان می‌گویند خطر این محصولات «کمتر از سیگار سنتی نیست». در همین حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد بخشی از زمین‌های کشاورزی کشور به جای محصولات استراتژیک به زیر کشت توتون رفته است.

ابعاد اقتصادی و سلامت

• سالانه حدود ۷۰ میلیارد نخ سیگار در ایران تولید می‌شود.

• بیش از ۸ هزار میلیارد تومان صرف خرید سیگار می‌شود.

• سیگار عامل ۵۰ هزار مرگ سالانه در کشور است که ۵۵ درصد آن‌ها زودرس محسوب می‌شوند.

• در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال، مصرف روزانه سیگار در زنان ۱۹۰ درصد رشد داشته است.

کارشناسان هشدار می‌دهند اگر سیاست‌گذاران به جای توسعه فرهنگی بدون آموزش، بر آموزش مهارت‌های زندگی و تربیت فرزندان تمرکز نکنند، فردا نسلی خواهیم داشت که «دود را پیش از مداد تجربه کرده است».