به گزارش پایگاه خبری تحلیلی سه خبر، آقای رئیسی، امروز جمعه و در بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای در سمرقند، اظهار داشت: توجه ایران به ترتیبات مهمی همچون سازمان همکاری‌های شانگهای و بریکس، اهتمام ما به شرکت در تلاش کشور‌های همسو برای پی‌ریزی یک نظام بین‌المللی عادلانه، متعالی و مبتنی بر مشارکت است.
رئیس جمهور تصریح کرد: این رویکرد‌ها در کنار توانمندی‌های گسترده جمهوری اسلامی ایران، حرکت آینده سازمان همکاری‌های شانگهای را سرعت می‌بخشد و آسان می‌کند.
رئیس جمهور، امضای یادداشت تعهدات جمهوری اسلامی ایران در این نشست و عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای را گام مهمی در عرصه سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران دانست و تأکید کرد: مطمئنا با حضور فعال و مؤثر جمهوری اسلامی ایران در فعالیت‌های سازمان همکاری‌های شانگهای، این عضویت به عنوان یکی از تحولات مهم در تاریخ این سازمان ثبت خواهد شد.
متن کامل سخنان آقای رئیسی در این نشست به این شرح است:
در ابتدا خرسندی خود را از حضور در شهر زیبا و تاریخی سمرقند ابراز می‌دارم. مایل هستم که مراتب قدردانی خود را از جناب آقای شوکت میرضیایف، رئیس جمهور محترم ازبکستان، دولت و مردم این کشور به‌خاطر استقبال گرم و میهمان‌نوازی صمیمانه و برگزاری خوب این نشست اعلام کنم.
سمرقند و بخارا و خوارزم، شهر‌هایی با شکوه و فرهنگ‌ساز بوده‌اند که همواره چون ستاره‌هایی درخشان در تمدن و شعر پارسی می‌درخشند. بزرگ‌ترین ظرفیت ما برای صلح‌سازی، ظرفیت تمدنی ما بوده و اینک که این قاره کهن دوباره سربرآورده است، باید بار دیگر تمدن‌ساز شود.
سازمان همکاری‌های شانگهای که نماد این «خانواده بزرگ تمدنی» بوده، اکنون در جایگاهی ایستاده است که می‌تواند بر پایه ویژگی‌هایی مانند عدالت، معنویت و احترام به کرامت انسانی، افق‌های جدیدی از همگرایی منطقه‌ای و همکاری‌های امنیت‌ساز را بنا کند.
«تعامل و پیوستگی حداکثری» با کشور‌های منطقه، از جمله کشور‌های عضو سازمان همکاری‌های شانگهای و حضور مؤثر در ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی، در کانون سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
علاوه بر نقش‌آفرینی برای تضمین ثبات و امنیت در منطقه، به‌ویژه در مقابله با تروریسم تکفیری و افراط‌گرایی، قاچاق مواد مخدر و سایر اشکال جرایم سازمان‌یافته بین‌المللی و همچنین میزبانی از میلیون‌ها تن از آوارگان کشور‌های همسایه، جمهوری اسلامی ایران راهبرد «تعمیق چندجانبه‌گرایی اقتصادی» را در دستور کار خود دارد.
توجه جمهوری اسلامی ایران به ترتیبات مهمی همچون سازمان همکاری‌های شانگهای و بریکس، اهتمام ما به شرکت در تلاش‌های کشور‌های همسو برای پی‌ریزی یک نظام بین‌المللی عادلانه، متعالی و مبتنی بر مشارکت است. این رویکرد‌ها در کنار توانمندی‌های گسترده جمهوری اسلامی ایران، حرکت آینده سازمان همکاری‌های شانگهای را سرعت می‌بخشد و آسان می‌کند.
در سال‌های اخیر، چندجانبه‌گرایی اقتصادی و سیاسی مورد تهدید جدی قرار گرفته و دولت آمریکا با قلدرمآبی تمام درصدد تحمیل خواسته‌ها و قوانین داخلی خود بر نظام بین‌الملل و کشور‌های دارای حاکمیت و استقلال برآمده و استفاده گسترده از اهرم «اجبار» را در دستور کار خود قرار داده است. بدون تردید، یکجانبه‌گرایی آمریکا به دنبال عقب نگه‌داشتن کشورها از مسیر توسعه مستقل خود است.
سازمان همکاری‌های شانگهای در مقابله با یکجانبه‌گرایی و تحریم‌های ظالمانه، نیازمند راهکار‌های نوین و تدابیر ویژه است؛ از آن جمله، شکل‌دهی به تجارت پایدار میان اعضای این سازمان بوده که خود نیازمند توسعه مشترک زیرساخت‌ها در حوزه مبادلات مالی، تبادلات کالایی و مبادله داده‌ها میان کشورها است.
در پی تحولات بین‌المللی، کشور‌های عضو بیش از گذشته به تجارت با یکدیگر روی آورده‌اند. این فرصت در شرایطی پدید آمده است که ضعف‌های زیرساختی می‌تواند مانع از توسعه پرشتاب تجارت میان اعضا شود. برای غلبه بر این چالش، در حوزه زیرساخت‌های مالی، ضروری است تأمین مالی طرح‌های پشتیبانی و آسان‌کننده تجارت در اولویت قرار گیرد.
در این راستا، ساز و کار «مبادلات بین بانکی» و «تأمین مالی سازمان همکاری‌های شانگهای» قادر به ایفای نقش مهمی است. افزون بر این، شتاب در انعقاد موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و نیز همکاری‌های گمرکی، نقش مهمی در تسهیل تجارت در منطقه خواهد داشت.
در کنار همکاری‌های مالی – بانکی، مایل هستم که حوزه‌های مهم مواصلات و امنیت انرژی را به عنوان دو حوزه کلیدی و مهم برای سازمان همکاری‌های شانگهای مورد توجه قرار دهم. با وجود ظرفیت‌های چشمگیر، اتصالات زیرساختی در حوزه ترانزیت میان اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای چندان گسترده نیست. ایران، اولویت ویژه‌ای برای توسعه مسیر شمال ـ جنوب قائل بوده و سرمایه‌گذاری بزرگی انجام داده است.
افزون بر آن، مسیر چین ـ آسیای مرکزی ـ غرب آسیا ـ دریای مدیترانه که از ظرفیت‌های بسیار برخوردار است، در شرایط کنونی، بخش مهمی از راه حل توسعه تجارت میان شرق و غرب اوراسیا به‌شمار می‌آید. با همکاری اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای، می‌توان زمینه لازم برای اجرایی شدن این مسیر و بهره‌مندی اعضا از مزایای آن را فراهم آورد.
شکل‌دهی به «حمل و نقل پایدار» نیازمند همکاری چند جانبه اعضا در توسعه زیرساخت‌های سخت و نرم است. تأمین مالی مشترک زیرساخت مسیر شمال ـ جنوب و همچنین، مسیر چین ـ غرب آسیا ـ دریای مدیترانه و نقش‌آفرینی مشترک در اجرایی کردن و مدیریت آنها را می‌توان به عنوان یک راهکار در قالب سازمان همکاری‌های شانگهای مطرح کرد.
مایل هستم که اعلام کنم، شبکه حمل و نقل در جمهوری اسلامی ایران و نیز ظرفیت‌های بندری ما در دریای خزر، خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند در خدمت تقویت مواصلات در سازمان همکاری‌های شانگهای است.
همچنین با توجه به اهمیت مقوله سلامت در جهان کنونی و جایگاه سیاست‌گذاری سلامت در هم‌افزایی دولت‌ها در خدمت‌رسانی به ملت‌ها، جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای میزبانی از دبیرخانه بخش سلامت سازمان همکاری‌های شانگهای اعلام می‌دارد و به این وسیله از وزرای کشور‌های عضو برای برگزاری نخستین نشست حوزه سلامت این سازمان در دسامبر سال جاری میلادی، دعوت می‌کند.
دارندگان بزرگ‌ترین ذخایر انرژی جهان در کنار اقتصاد‌های بزرگ مصرف کننده انرژی، در سازمان همکاری‌های شانگهای حضور دارند. سایر کشور‌های عضو نیز دارای مزیت‌های بسیار در حمل و نقل انرژی بین مراکز تولید و کانون‌های مصرف هستند. این ترکیب، مستعد شکل‌گیری همکاری‌های متنوع و مؤثر در حوزه انرژی است.
همکاری در حوزه‌هایی نظیر ایجاد بازار‌های برق سازمان همکاری‌های شانگهای و اتصال آنها با سایر شبکه‌های برق منطقه بازار برق در حال تأسیس در سازمان اکو و همچنین همکاری در تأمین نیاز‌های نفتی و گازی کشور‌های عضو، از جمله موارد قابل توجه است.
بی‌تردید، همگرایی در حوزه انرژی در سازمان همکاری‌های شانگهای به توسعه بیشتر اقتصادی و در نهایت، کاهش هزینه‌های امنیتی و اقتصادی و ثبات در منطقه و فرا منطقه، کمک چشمگیری خواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران با بهره‌مندی از ظرفیت‌های کم‌نظیر خود مانند ۱) مجاورت با دو حوزه بزرگ نفتی و هیدروکربوری (ذخایر زیرزمینی نفت خام و گاز طبیعی) جهان یعنی خلیج فارس و دریای خزر؛ ۲) شبکه مواصلاتی نفت و گاز و موقعیت حمل و نقل مناسب و ۳) نیروی انسانی متخصص، آماده است که نقش مؤثری در این حوزه و برای رفع نگرانی اعضا در تأمین امنیت عرضه انرژی ایفا کند.
منطقه ما در چند دهه گذشته، طعم تلخ دخالت خارجی را چشیده و حاصل آن چیزی جز ایجاد تروریسم و اشاعه ناامنی نبوده و نتیجه آن نیز شرایطی است که هم‌اکنون در افغانستان با آن روبرو هستیم. آمریکا نه‌تنها از شکست خود در افغانستان درس نگرفته است، بلکه همچنان سیاست اشاعه ناامنی و مداخله‌جویی را به سمت دیگر مناطق آسیایی تسری می‌دهد.
الگوی امنیت نوین در آسیا باید بر پایه «توسعه مشترک و تعمیق چندجانبه‌گرایی بدون دخالت قدرت‌های خارجی» شکل گیرد تا تدابیر جمعی برای مقابله با چالش‌های پیش روی صلح و توسعه، عملیاتی شود.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که از مبانی اندیشه‌ای و فرهنگی غنی ضد افراط‌گرایی و ضد تروریسم تکفیری برخوردار بوده و همچنین در این مسیر با موفقیت، توانمندی و کارایی خود را اثبات کرده، بر این باور است که تولید هنجار‌ها و مقررات بین‌المللی در مبارزه با تروریسم را نباید کشور‌هایی که خود تروریسم‌پرور هستند، انجام دهند.
جمهوری اسلامی ایران باور دارد که صلح پایدار در افغانستان، راه حلی جز تشکیل دولتی فراگیر که برآیند گفتگو‌های اصیل بین افغانستانی‌ها و با مشارکت همه گروه‌ها، اقوام و مذاهب باشد، ندارد.
تجربه‌هایی مانند افغانستان و سوریه باید مایه عبرت باشد و از تکرار آنها پرهیز شود. پیگیری سیاست‌های ناتو به هر شکل، تهدیدی برای مناطق مختلف ایجاد می‌کند. استقرار صلح و ثبات و امنیت در منطقه قفقاز برای جمهوری اسلامی ایران بسیار اهمیت دارد. ما همواره بر رعایت تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و نفی هرگونه تغییر در مرز‌های شناخته شده بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان تأکید کرده‌ایم. طرفین باید اختلافات خود را از راه گفتگو و به‌صورت مسالمت‌آمیز و بر اساس حقوق بین‌الملل، حل و فصل کنند.
جمهوری اسلامی ایران، همان‌طور که از منافع و امنیت ملی خود و منطقه پاسداری می‌کند، آمادگی خود را برای کمک به رفع اختلافات بین این دو کشور همسایه نیز اعلام می‌دارد.
امضای یادداشت تعهدات جمهوری اسلامی ایران در این نشست و عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای، گام مهمی در عرصه سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران است. مطمئنا با حضور فعال و مؤثر جمهوری اسلامی ایران در فعالیت‌های سازمان همکاری‌های شانگهای، این عضویت به عنوان یکی از تحولات مهم در تاریخ این سازمان ثبت خواهد شد.
از خداوند بزرگ برای این نشست مهم، توفیق و برای ملت‌ها در کشور‌های عضو سازمان همکاری‌های شانگهای، سعادت و بهروزی می‌خواهم. در پایان سخن لازم می‌دانم که بار دیگر همدردی خود و ملت ایران را با مردم و دولت پاکستان درباره حوادث سیل اخیر در این کشور ابراز دارم.
همچنین، بار دیگر از تلاش‌های رئیس جمهور و مسئولان کشور ازبکستان برای برگزاری موفق این نشست، صمیمانه تشکر می‌کنم.
