به گزارش پایگاه خبری تحلیلی سه خبر،اتحادیه اوراسیا یک بلوک اقتصادی متشکل از ۵ کشور ارمنستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس است که با ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت فعال و تولید ناخالص داخلی هزار و ۹۰۰ میلیارد دلار، دارای رتبه اول در تولید نفت، رتبه دوم در تولید گاز و رتبه چهارم در تولید برق است که یکی از پر رونق ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در جهان به شمار می‌آید. این بلوک اقتصادی در ژانویه ۲۰۱۵ فعالیت خود را آغاز کرد.

روند موافقتنامه تجاری ایران و اوراسیا

سازمان توسعه تجارت مذاکرات عقد تجارت آزاد با اوراسیا را از سال ۱۳۹۴ با جدیت پی گیری کرده است و تاکنون بیش از ۶ سال مذاکرات بین ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیا در جریان بوده است. اولین مرحله مذاکرات در سال ۱۳۹۷ با امضای موافقت نامه تجارت ترجیحی به پایان رسید و در نتیجه آن توافق تجارت ترجیحی بین ایران و ۵ کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا منعقد شد که از ۵ آبان ۱۳۹۸ اجرایی شده است.

پس از آن مذاکرات برای تبدیل این موافقت نامه به موافقت نامه تجارت آزاد آغاز شد.  در طول سالهای ۹۹ تا ۱۴۰۲ تیم مذاکراتی ایران به ریاست سازمان توسعه تجارت بیش از  ۳۰  نشست مذاکراتی را با ۵ کشور اوراسیایی به انجام رسانده است. ۶ نشست از این ۳۰ نشست مذاکراتی به صورت حضوری و بقیه آن به صورت ویدیو کنفرانسی برگزار شده که در نهایت امروز به سرانجام رسید.

تجربه خوشایند همکاری ایران با اوراسیا

بعد از توافق موقت تجارت ترجیحی که در چند سال گذشته با اوراسیا داشتیم، با پیگیری های دولت این توافق امروز به توافق دائم تجارت آزاد تبدیل شد.

بررسی ها نشان می دهد حجم تجارت کل فیمابین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا  پس از انعقاد موافقتنامه تجارت ترجیحی، افزایش قابل ملاحظه ای داشته است. به نحوی که در سال سوم اجرای موافقتنامه شاهد رشد ۶۳ درصدی صادرات کشورمان به آن اتحادیه در مقایسه با مدت زمان مشابه قبل از اجرای موافقتنامه هستیم.

عمده اقلام واردات ایران از اوراسیا شامل کالاهای اساسی از جمله غلات، گندم، ذرت دامی و.. است و هر چند طی سالهای گذشته حداقل ۷۰ درصد از تجارت فیمابین را محصولات کشاورزی تشکیل داده اند از جمله در بخش صادرات ایران، ولی از تیر ماه سال ۱۴۰۱، کالاهای صنعتی با ارزش افزوده بالا نیز وارد سبد صادراتی کشورمان به این اتحادیه شده است و سهم محصولات صنعتی نیز در صادرات افزایش یافته است.

صفر شدن تعرفه ۸۷ درصد کالاها در توافق جدید

 بر اساس موافقت نامه تجارت آزاد فوق تعرفه گمرکی حدود ۸۷ درصد اقلام در بازار اوراسیا برای صادرات ایران به صفر خواهد رسید و زمینه لازم را برای گسترش صادرات ایران فراهم خواهد کرد.

محصولاتی که تعرفه آنها در طرف اوراسیایی به صفر خواهد رسید در همه فعالیت ها و زیر بخش های اقتصادی گسترده هستند. بنابر این همه فعالین اقتصادی می توانند به زودی بدون پرداخت تعرفه گمرکی کالاهای خود را به این بازار بزرگ صادر کنند.

بر این اساس درصدی از تعرفه های گمرکی تحت پوشش موافقت نامه که برای صادرات ایران صفر خواهد شد در سنگ های قیمتی، کفش و اشیا هنری  ۱۰۰ درصد، در محصولات نباتی و مصنوعات از سنگ، گچ، سیمان،  سرامیک و  شیشه ۹۷ درصد، فلزات معمولی و مصنوعات آنها و محصولات معدنی ۹۵ درصد، ماشین آلات و وسایل مکانیکی و  ادوات برقی و خمیر چوب یا سایر مواد الیافی سلولزی شامل کاغذ یا مقوا ۹۴ درصد، چوب و اشیاء چوبی ۹۳ درصد، مواد نسجی و مصنوعات از این مواد ۹۱ درصد،  محصولات صنایع غذایی؛ نوشابه ها، آبگون ها۸۹ درصد،  مواد پلاستیکی و اشیاء ساخته شده از این مواد ۸۲ درصد،  وسایل نقلیه زمینی، هوایی، آبی و تجهیزات ۷۸ درصد، پوست خام؛ چرم؛ پوست های نرم و اشیاء ساخته شده از این مواد۷۸ درصد و محصولات صنایع شیمیایی ۶۴ درصد خواهد بود.

مزایای توسعه همکاری های تجاری با اتحادیه اوراسیا

با توجه به واردات قابل ملاحظه اوراسیا و به ویژه کشور روسیه از جهان با انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد فیمابین، پیش بینی می شود با افزایش سرمایه گذاری ها و تولیدات مشترک و فراهم آوردن زیرساختهای مناسب تجارت فیمابین می تواند تا حدود ۳۰ میلیارد دلار افزایش یابد.

این موافقت نامه دسترسی تولیدکنندگان و صادرکنندگان ما را به بازار بزرگ اوراسیا بهبود می دهد و می تواند باعث رشد تجارت آنها با این اتحادیه شود. از سویی دیگر موافقت نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا شرکتهای تولیدی و صادراتی کشور را در معرض آزمون جدیدی قرارداد می دهد و آنها را وادار می کند به تلاشهای خود برای غلبه بر چالش های ناشی از این موافقتنامه و ارتقای توان رقابتی خود در حد بازار اوراسیا اضافه  کنند. تجربه نشان داده که به واسطه عقد چنین موافقت نامه هایی و در سایه مغناطیس تاثیر گذاری آن، سرمایه گذاری های مشترک، انتقال فن آوری و تکنولوژی هم ایجاد می شود و اثرات مثبت اینگونه توافق ها را افزایش می دهد.

همچنین بخش عمده ای از نیازهای وارداتی محصولات غذایی ما نظیر گندم، جو، دانه های روغنی و محصولات خوراک دام از این کشورهای عضو اوراسیا قابل تامین است و این موافقت نامه می تواند تاثیر مثبتی بر تضمین امنیت غذایی کشورمان داشته باشد. هم اکنون هم سهم عمده واردات ما از اتحادیه اقتصادی اوراسیا را این اقلام تشکیل می دهند.

از طرفی  دیگر این توافقنامه از منظر کاهش اثرات تحریم ها نیز موثر است. ایران ۲۷ سال است که درخواست الحاق خود را به سازمان جهانی تجارت ارایه کرده است ولی قدرت های بزرگ نمی توانند حضور موثر ایران را در حوزه های اقتصادی تحمل کنند. به همین جهت مانع الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت شده اند. اینگونه موافقت نامه ها در واقع امکان تعامل سهل ما را با تعدادی از شرکای تجاری بزرگ خودمان فراهم می کند و جایگزین مناسبی برای بستر های بین المللی مشابه آن محسوب می شود.

دولت سیزدهم مصمم است علاوه بر گسترش روابط با کشورهای عضو اوراسیا، دامنه تعامل های اقتصادی و تجاری خود را به بریکس، و شانگهای  گسترش دهد و این موافقت نامه در واقع تمرینی ضروری برای چنین اقداماتی محسوب می شود.