به گزارش پایگاه تحلیلی خبری سه خبر، همایش بین المللی”مطالعات منطقه ای: سیاست آسیایی و همسایگی جمهوری اسلامی ایران” همزمان با هفته پژوهش با مشارکت پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص و گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران و با حضور برخی سفرا و نمایندگان کشور‌های منطقه و همسایه ایران در دانشگاه تهران برگزار شد.

دکتر محمد باقر ذوالقدر، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در افتتاحیه این همایش گفت: از دانشگاه تهران، گروه مطالعات منطقه‌ای و پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام که به برگزاری این همایش مبادرت ورزیده اند، تشکر می‌کنم و امید است این پویش که در پاسخ به یکی از مسائل و نیاز‌های اساسی کشور انجام شده است، تاثیر گذار باشد.

وی در ادامه نیز از همه اندیشمندان و صاحبنظرانی که در این پویش علمی مشارکت داشته اند قدردانی کرد و به مهمانان خارجی، سفرا و نمایندگان کشور‌های دوست و برادر همسایه جمهوری اسلامی ایران که در این نشست حضور پیدا کرده اند، خوشامد گفت.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: از رابطه‌ای که بین دانشگاه تهران و پژوهشکده مجمع تشخیص مصلحت نظام در باب یکی از موضوعات مهم سیاست‌های کلی نظام که “روابط منطقه‌ای و همسایه ای” است، شکل گرفته است، خرسندم و این می‌تواند الگویی باشد برای ایجاد ارتباط میان حوزه علم با حوزه عمل و از این حیث که ارتباط مجمع تشخیص مصلحت نظام با مجامع علمی و دانشگاهی می‌تواند پشتوانه علمی برای تصمیم گیری‌ها را فراهم سازد، بسیار مهم و ضروری است.

وی افزود: امروز جهان و منطقه ما درگیر حوادث مهم و دستخوش رویداد‌های شگرف و سریعی است که نشانه‌های تحولی فراگیر در مناسبات جهانی و منطقه‌ای است و ظهور یک نظم جدید در روابط بین الملل را نوید می‌دهد. ما با شکل گیری یک نظم جدید در مناسبات قدرت جهانی مواجه هستیم که اساس آن فروپاشی نظام تک قطبی است که جایگزین نظام دوقطبی دوران جنگ سرد شد. بعد از دوران جنگ سرد، جهان بیش از ۳۰ سال با نظم تک قطبی مواجه بود که این نظم در حال فروپاشی و تبدیل شدن به نظام چند قطبی است.

دکتر ذوالقدر با برشمردن نشانه‌های مهم این نظم جدید، افزود: هژمونی آمریکا بعنوان قدرت بلامنازع دوران پس از جنگ سرد به سرعت در حال سقوط و فروپاشی است. آمریکا علی الدوام ظرفیت، نفوذ و اقتدار جهانی و منطقه‌ای خود را از دست می‌دهد.

وی افزود: کشور چین، قدرتی در حال صعود است که به سرعت در حال تبدیل شدن به قدرت اول اقتصادی و با اندکی تاخیر، قدرت اول نظامی جهان می‌باشد.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت گفت: روسیه که امروز درگیر یک منازعه و جنگ سخت در اوراسیاست با جهت گیری بازگشت به تراز قدرت‌های اول جهان، سیاست‌های توسعه طلبانه غرب به سوی شرق را به بن بست کشانده است.

وی افزود: اتحادیه اروپا گرفتار بحران اقتصادی، بحران انرژی و چالش‌های شکاف و تجزیه از درون است و به سرعت موقعیت‌های سنتی اقتصادی سیاسی و نظامی خود را در جهان از دست می‌دهد.

ذوالقدر گفت: در این شرایط ما شاهد تغییر آرایش در قدرت‌های تاثیر گذار در جهان هستیم که طی آن دامنه نفوذ و دایره تاثیرگذاری و بازیگری قدرت‌های درجه دو و منطقه‌ای در مسائل جهان رو به افزایش است.

وی افزود: تولد ائتلاف‌های جدید و پیمان‌های منطقه‌ای مثل بریکس و شانگهای، نوید شکل گیری نظام جدیدی از رابطه در عرصه بین الملل را می‌دهد که در آن هژمونی، سلطه جویی و یکجانبه گرایی جای خود را به همگرایی، مشترک سازی منافع، دوستی، صلح و همکاری‌های توسعه بنیان داده است.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت گفت: رژیم صهیونیستی به عنوان دنباله و کارگزار غرب در خاورمیانه و حافظ منافع و متحد راهبردی آمریکا در غرب آسیا، تنها قدرت هسته‌ای در منطقه و مدعی بزرگترین و مدرن‌ترین قدرت نظامی و اطلاعاتی منطقه، در برابر جبهه مقاومت با شکست فاحش و ترمیم ناپذیری مواجه شده که آنرا در آستانه سقوط قرار داده است!

وی افزود: مقاومت بی سابقه و تاریخی مردم فلسطین در ۷۰ روز گذشته که در پی عملیات بی نظیر، برق آسا و غافلگیر کننده طوفان الاقصی رخ داد، نشانه احیای مجدد نهضت فلسطین است که با ابعاد جهانی گسترده و بی سابقه آن، تولد بازیگری بسیار قدرتمند و تاثیرگذار به عنوان “محور مقاومت” را نوید می‌دهد که علاوه بر ملت فلسطین، ملت‌های دیگر منطقه نیز در آن مشارکت دارند و جمهوری اسلامی ایران راهبری و پشتیبانی از آن را برعهده دارد.

ذوالقدر گفت: بروز این نشانه‌ها را دال بر وقوع یک تغییر بزرگ و تحول اساسی در نظام قدرت جهانی و روابط بین الملل عنوان کرد و تاکید کرد: جهان در حال گذار از نظم قدیم به نظم جدید است.

وی در ادامه به شاخص‌های این نظم جدید اشاره کرد و گفت: در نظم جدید، اراده قدرت‌های بزرگ دیگر تعیین کننده نیست. قدرت‌های کوچک و منطقه‌ای در ماهیت و نحوه شکل گیری کانون‌های قدرت جهان نقش تعیین کننده دارند و قدرت از انحصار ابرقدرت‌ها خارج شده است.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت گفت: مناسبات قدرت براساس هژمونی، یعنی سلطه و یکجانبه گرایی جای خود را به همگرایی و همکاری‌های منطقه‌ای و بین المللی می‌دهد.

وی افزود: قدرت جهانی که بطور سنتی برای قرن‌ها در انحصار غرب بود به شرق منتقل می‌شود و در نظم جدید، قدرت، بعد از چند قرن به جایگاه اصلی و قدیمی خود یعنی شرق، باز می‌گردد.

ذوالقدر گفت: آسیا بعد از قرن‌ها سرکوب، تحقیر و استعمار از سوی اروپا و آمریکا، هویت، نقش و جایگاه خود را باز می‌یابد و آسیا کانون قدرت جهان خواهد شد.

وی افزود: غرب آسیا با ویژگی‌های منحصربفرد ژئوپولتیکی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی خود موقعیت سابق خود را بعنوان “قلب جهان” باز می‌یابد.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت گفت: ایران با موقعیت ژئوپولیتک و ژئواستراتژیک خاص و عقبه تمدنی و تاریخی و ظرفیت‌های بی بدیل و عمق راهبردی که در اثر پیروزی انقلاب اسلامی فراهم کرده است، “قلبِ قلب جهان” خواهد شد؛ و این مبنای سیاست گذاری و برنامه ریزی در جمهوری اسلامی است. با این تحلیل و رویکرد جمهوری اسلامی ایران باید روابط و مناسبات خود را با جهان و منطقه و به ویژه با همسایگان تقویت و تنظیم نماید.

وی با اشاره به اهمیت سیاست منطقه‌ای و همسایگی در سیاستگذاری کلان ایران، گفت: ایران در چشم انداز ۲۰ ساله “کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی، الهام‌بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌الملل” که راهبرد‌ها و برنامه‌های روابط جهانی و منطقه‌ای ایران، در این چارچوب تعیین شده اند.

ذوالقدر گفت: در سیاست همسایگی باید گفت: ایران یکی از کشور‌های پهناور جهان با ۱۵ همسایه که سومین کشور جهان به لحاظ تعداد همسایگان بعد از روسیه و چین است، که گسترش روابط، تعامل سازنده، به ویژه همکاری و مشارکت اقتصادی و تجاری با همسایگان و سایر کشور‌های منطقه را در متن سیاست‌های کلی خود دارد. از اینرو توسعه همکاری‌ها با کشور‌های همسایه و منطقه، محوری‌ترین سیاست کلان در روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران است.

این همایش با انجام سخنرانی‌های مقامات داخلی و خارجی و ارائه کنندگان مقالات و تشکیل چندین میزگرد (پنل) به کار خود پایان داد. نتایج کار در قالب کتاب‌هایی در موضوعات محوری همایش انتشار خواهد یافت.